دانشمندان ، آزمایش جالبی را درباره مکانیزم پاداش انجام دادند آنها دو کبوتر را به گونه ای شرطی کردند که بعد از نوک زدن به یک میله، دانه دریافت کنند اما با یک تفاوت ، کبوتر اول، بعد از آنکه 3 بار نوک می زد دانه میگرفت اما کبوتر دوم گاهی بعد از 2 بار نوک زدن دانه میگرفت ، گاهی بعد از سه دفعه و گاه بعد از پنج مرتبه نوک زدن به میله و بیشتر . بعد از آن، دانشمندان تصمیم گرفتند بعد از نوک زدن های کبوتران ، دیگر دانه ای به آنها ندهند ، فکر میکنید چه شد؟
کبوتر اول چندین بار سخت خود را با سه بار نوک زدن به میله آزمود و چون دید خبری از دانه نیست ، به زودی از خیر نوک زدن گذشت . اما کبوتر دوم، که به طور منظم دانه نگرفته بود . زمان بیشتری را صرف نوک زدن به میله کرد. او بارها و بارها سراغ میله رفت ، یک بار دو مرتبه نوک زد، دفعه دیگر 5 نوک زد ، زمانی سه بار و ...
دانشمندان با انجام آزمایشهای متعدد بر روی کبوتران و سپس انسان ها، کوشیدند بهرترین سیستم پاداش دهی در محیط های کاری را بیابند. برآیند همه این پژوهش ها این بود، پاداش را بصورت نامنظم دهید . بدیهی است که پاداش در قبال ایده یا عمل عالی کارمند داده می شود اما دانشمندان علوم رفتاری میگویند نباید در قبال تعداد مشخصی ایده یا عمل عالی پاداش داده شود . همچنین نباید ایده ها و اعمال عالی، بی پاداش بمانند . در صورت اول ( پاداش در قبال تعداد مشخص ایده یا عملی عالی) دو اتفاق می افتد:
آنچه امروز به عنوان پاداش به کارمندتان می دهید و برای او دلچسب و انگیزه بخش است ، بعد از چند بار تکرار ، به یک حق مسلم تبدیل میشود قدرت انگیزشی اش را از دست می دهند. در صورتی که وقفه ای در ارائه پاداش پیش بیاید ، کارمند شرطی شده به پاداش مشخص ، از ادامه فعالیت های مثبت خویش دست بر می دارد . کبوتر اول که یادتان هست؟
در صورت دوم ( ندادن پاداش) نیز مشخص است که انگیزه بعدی برای ادامه کار کرد مثبت وجود نخواهد داشت. بنابر این به مدیران توصیه می شود سیستم پاداش دهی شان را غیر منظم کنند. یعنی ممکن است یک کارمند یک بار بعد از انجام 5 مثبت پاداش بگیرد . دفعه بعد دو بار پشت سر هم و هر بار برای 1 مثبت پاداش بگیرد وبار دیگر بعد از انجام 3 مثبت و ...
در چنین صورتی ، اولا مرز بین حقوق و پاداش برای کارمندتان شفاف می شود . ثانیا در صورتی که به هر علتی وقفه ای در نظم پاداش دهی رخ بدهد ، کارمند از ادامه عملکرد های مثبت باز نمیایستد. فراموش نکنید که به عنوان یک مدیر باید به نیروهای تان انگیزه بدهید و پاداش غیر منظم یکی از راه های علمی این انگیزه بخشی است.
